Kaan Polat CÜREKLİBATIR – AJANSSPOR
Futbol! Futbol deyince neden babamı hatırlıyorum. Cümbüş dolu futbol saatlerini İstanbul’da konutumuzun civarındaki, bir toprak alanda, onunla Bir arada geçirdiğimden mi? Eski Levent 80’li yıllar: yeşil zirveleri, toprak alanları, mahalleden çocuklar, oyun oynayabilmek için sıcak yaz günlerinde öğlenden sonraları konutlarından çıkar, toprak alanlara gelirlerdi. Çocukların akşama kadar harıl harıl top peşinde koşturdukları, tatlı çığlıkların bir anda her yeri sardığını, ortalarında hoş dostlukların başladığını görürdünüz.
Babam sporu seven bir insandı. Atlet bir yapısı vardı. Hafta sonları fırsatını düşürdükçe, Siyah spor eşofmanlarını giyer, Levent’in yeşil doruklarında koşar sonra yere uzanır, bir grup cimnastik hareketleri yapardı; omuz genişliğinde, elleri yerde açık, dirseklerini bükerek, gövdesini toprağa değdirir, ellerini başının ardına alır, bedenini öne hakikat iterdi. Bu iki hareketi Aka bir hevesle, birçok sefer tekrarlardı. Bu, bende, Aka merak uyandırmıştı. Şimdi ilkokul öğrencisi bir çocuğum; buna karşın, ondan gördüğüm her hareketi uygulamaya çalışıp dururdum. Başardıkça, nedense kendi dünyamda güçlü, Güçlü bir çocuk olduğumu düşünürdüm. Hele, o Aka ve Misli yayları olan trambolinle, ben havalara uçmaya hazır, yayın gerilip boşalmasıyla sarp dağları devirip, bulutlara değebilecek miydim, değemeyecek miydim? Kadir Kök abimiz, -Yeşilçam’ın emekçilerinden- Levent’teki konutumuzda bizimle Bir arada kalır, hafta sonları bahçeye trambolini kurardı. Sonradan öğrendim ki o trambolinde babam idman yapıyormuş. Takla, istikrar, akrobasi hareketleri… Çekimler öncesi, sahne planlarını tasarlar, planladığı Tüm hareketleri, trambolinde çalışırmış!
Anahtar kavramlar, “çocuk, oyun hakkı ve gelişim!..”
Babam mahallenin çocuklarıyla futbol oynamayı Fazla severdi ve bu oyunlar bende bambaşka bir mana kazanıyordu. Zira; birinci sefer kalabalık bir çocuk kümesiyle oynuyordum. Nasıl eğlenceli, nasıl özgün, nasıl kendimi Özgür hissettiğim bir yerdi o? Çocukluğumla futbol, heyecanlı bir his ve davranış bileşimi içinde, nasıl birbirine karışıyor, ne Aka bir çarçabuk kaynaşıyordu? bütün benliğinle Özgür olmak, hiçbir yerde hissetmediğin kadar kendini yaratıcı hissetmek, hiçbir yerde olmadığı kadar kendini rahat hissetmek, işten bile değildi alanda: Kazanmak, kaybetmek, keyif almak, sevmek, yetenek, cümbüş, paylaşım, aidiyet… Tüm bunlar, buna misal daha kaç kavramlar… Onları yaşıyordum, bu his durumu futbolla çocukluğum ortasındaki ilgiyi güçlendiriyordu. Beni saran bunlar olmuştu aslında. Birebir hisleri, bir bakıma hayatımda yaşamıyor muydum? İçim, aklımın bildiğinden daha Çok şey biliyordu. İlah bilir sizde yaşadınız; Alelade bir oyun, mahallede çocuklar ortasında, vakit geçsin diye oynanıyor; hislerinizi, etrafınızı ve yeteneğinizi keşfediyorsunuz.
Adetimiz malum, gelişmeyi, klâsik olarak ‘üstyapı’ya, yanlış bir usule ve Yetenek anlayışımıza bağlarız; halbuki, sorunu toplumsal çerçevesine oturttukça, durum aydınlanır. Kilit kavram galiba oyun hakkı, çocuğu oyunu ve gelişimini öncelikli hak olarak tanımak; ne Mevcut ki çağdaş ‘ileri’ toplumlarda ‘oyun oynama,’ ‘gelişim’ ya da ‘oyun hakkı’ üzere Kıymetli kavramlar, Çağdaş şehircilik anlayışıyla Birlikte geliyor.
Bu yazıyı neden yazıyorum? Bizim toplumsal bir sıkıntımızı, eski bir anlayışımızı incelemek için! Yıllardır, herkes, lafla vakit geçiriyor, buna karşılık çocuklar, kentlerde, sokağa çıkamıyor, oyun oynayacak toprak Meydan bulamıyor ve dar bir etrafa sıkışmış bir Ömür sürüyor. Örneğin, 1980 ve 1990’lı yıllarda, toprak alanlarda mahalle futbol maçlarını, Yurt ölçeğinde yaşayabiliyorken, bugün, kaçınız mahallenizde, çocuklarınızla toprak Meydan bulup, futbol oynayabiliyor?
Kentler, “çağdaş” değil, “beton” olursa…
Sorunu, hem toprak alanların tahrip edilmesi, hem çocukların gelişimine Olumsuz yansımasını hem kentleşme anlayışımızı göz arkası etmeden tartışmak istiyorum.
Önce, Türkiye’de kentleşme anlayışımızın ‘kendisini’ çağdaş ve ileri diye almak Muhtemel değil! Bir sefer etrafımızı saran ‘beton’ yığınlarına bakarak sonunun nereye vardığını görmek, sistemin gelişmeye elverişsizliğini, çağdaş bir kent planlamasına uymaktaki yetersizliğini, gereğince gösteriyor. Çünkü bu sistem, toprak alanları muhafaza ya da yeşil bir kalkınma planlaması üzerine değil de öteki Tüm sistemler üzere, daha Fazla Nakit kazanma prensibi üzerine kurulmuş. Sistemin tam manasıyla ‘yap, işlet, sat’ bir Yönetim anlayışıyla; o denli ki bir yandan, çocuklarımızın oyun oynama ve spor yapma haklarını ellerinden alıyor, bir yandan da şurada burada kalmış yeşili, toprak alanları zalimce tahrip ediyor. Pekala, sistem hiç insancıl nitelikler taşımıyor mu diyeceksiniz; toprak alanların yerini halı alanlara, Aleni oyun alanlarının yerini kapalı spor tesislerine bırakması, ekonomik gelişmemizin sonucu değil mi, elbette sonucu; ne Mevcut ki çocukların toplumsal gelişimleri açısından bakılırsa tartışmalı. Tartışmayla ilgili çocuk psikologları ve hekimler ne kadar Aleni Anlatım ediyor “…dış yerden mahrum, kapalı alanlarda oyun oynamanın çocukların zihinsel, fizikî ve toplumsal gelişimlerini Olumsuz tesirler. Çocukları tabiat ile buluşturan, yaratıcılıklarını geliştiren çocuk oyun alanlarına gereksinim vardır…” söz, açık: Pekala, besbelli düzgün niyetli, üstelik çocuklarımız için her türlü fedakarlığı yapmaya Amade olan bizler, neden bilakis bir yol izliyoruz? doğal ortamda oyun oynamanın, çocuk gelişimi içindeki yerini, tam kavrayamamışız da ondan!
Para verip, “görev robotlarına” dönüşen çocuklar…
Birkaç gün oluyor mu? İstanbul’da bir AVM’de kızımla yürürken onlarca çocuğun kapalı oyun alanında, plastikten tasarlanmış Yapay bir zirveye tırmandığını gördüm. Durup gözlemledim. Dikkatimi çeken şu oldu; bir şema vardı, doruğa tırmanmak için! Çocuklar da şemada gösterileni ‘aynen uygulayıp’, zirveye tırmanmaya çalışıyorlardı. Birinci bakışta eğlenceli bir spor aktifliği üzere gözüken oyun, dikkatlice bakıldı mı, birbirine emsal, tahminen de birebir üzere görünen hareketlerle, inanılmaz bir tekdüzeliğe bürünüyordu. Çocukları görüp de Samimi içe sezdiğim bir gerçekti bu; çocuklar şemada gösterileni motamot uygulayan ‘görev robotlarına’ dönüşmüşlerdi. Oyun, bu çağa dair ne Fazla şey anlatıyordu! Bir baba olarak nihayet derece şikayetçi bir çaresizliğe düşmüştüm; beni çaresizliğe düşüren neydi, genel idraksizliğimiz mi yoksa bu idraksizliğin ezdiği çocukların misyon robotlarına dönüşmesi mi?
Evet, vazife robotları oldular: Kentleşmenin maksadıyla, -bu anlayış teknolojiyi de içerir- Belde idarelerinin çocuklar için planladıkları ortasındaki çelişki, bir baba olarak, sezdiğim gerçekte haklı olduğumu gösteriyordu. Kentleşme basitçe, hayatın kolaylaşması, insanı geliştirecek imkanlara kavuşmasıydı. Halbuki bizim toplumda bir sefer Tabiat yok edilmiş, beşerle Tabiat ortasındaki bağlar bozulmuş, daha berbatı, gelişmiş teknoloji, hayatın toplumsal manasını sanallaştırmıştı ya; bununla da yetinmeyip, insanları, çocukları hareketsiz, duygusuz, mutsuz, Hayal kuramayan, yeteneğini keşfedemeyen, asık hızlı, verilen misyonu motamot uygulayan Biricik tip insanlara dönüştürmüştü!
Bugün çocuklar için birçok yeni kapalı oyun alanlarımız, yeni alanlarımız, yeni tesislerimiz var, teknolojide en gelişmiş teknikleri kullanıyoruz ancak hayatımızdaki Temel ögeleri kaybediyoruz. Bizi hayata hazırlayan, geliştiren mahalleyi, toprağı kaybettik. Hayatın bir modülü olan ‘doğal oyun’ sürecinin fonksiyonunu görecek Öbür bir Bina da oluşturamadık.
Bu kayıpların farkına varıp, tahliller üretmedikçe, bırakın çocuklarımızı, Türkiye’nin gelişimi olur mu sanırsınız.
Yorum Yok